چرا شیعه ، فرزندان علی بن ابی طالب ( حسن و حسین ( علیهما السلام ) ) را فرزندان رسول خدا ( صلّی الله علیه وآله ) می خواند ؟

پاسخ : با بررسی کتاب های تفسیر و تاریخ و روایات ، روشن می شود که این گفتار ، به شیعه اختصاص ندارد بلکه می توان گفت : همه محققان مسلمان ، از تمام گروه های اسلامی بر این مسأله ، اتفاق نظر دارند .

اینک با استناد به قرآن مجید و احادیث و سخنان مفسران مشهور ، دلایل روشن این مسأله را از نظر می گذرانیم :

اصولاً قرآن کریم ، فرزندان صلبی انسان را فرزندان او می داند ، همچنین کسانی را که از اولاد وی ] اعم از دختر یا پسر [ به دنیا می آیند ، فرزندان وی می خواند .

از دیدگاه کتاب و سنّت ، شواهد فراوانی بر این حقیقت وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از :

1 ـ قرآن مجید ، در آیه ذیل ، حضرت عیسی را از فرزندان ابراهیم خلیل می شمارد ، در حالی که عیسی فرزند مریم است و از طریق مادر ، به حضرت ابراهیم می رسد :« وَوَهَبْنا لَهُ إسْحقَ وَیَعْقُوْبَ کُلاً هَدَیْنا وَنُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُودَ وَسُلَیْمانَ وَأَیّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوْسی وَهرُونَ وَکَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِیْنَ ، وَزَکَرِیّا وَیحیی و عِیْسی » . ^{( 1 )}

ـ و ما به ابراهیم ، اسحق و یعقوب را عطا نمودیم و همه را به راه راست هدایت کردیم و نوح را نیز پیش از ابراهیم و از فرزندان ابراهیم : داوود و سلیمان و ایّوب و یوسف وموسی و هارون رانیز هدایت نمودیم و این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم . و ] همچنین از فرزندان ابراهیم [ زکریّا و یحیی و عیسی .

دانشمندان مسلمان ، آیه یاد شده را گواهی روشن بر این دانسته اند که امام حسن و امام حسین ( علیهما السلام ) فرزندان رسول خدا و ذریّه او هستند .

برای نمونه ، به یکی از آن موارد اشاره می کنیم :

جلال الدین سیوطی نقل می کند که :

« أرَسل الحجاج إلی یحیی بن یعمر فقال : بلغنی انَّک تزعم أنّ الحسن و الحسین من ذرّیة النبی ( صلّی الله علیه وآله ) تجده فی کتاب الله و قد قرأته من أوَّله إلی آخره فلم أجده .

قال : ألسْت تقرأ سورة الانعام : « وَمِنْ ذُرِّیتِهِ داوُودَ وَسُلَیْمانَ » حَتّی بَلَغَ « وَیَحیی وَعِیْسی » ؟ قالَ : بَلی . قالَ : ألیْسَ عِسی من ذریة ابراهیم و لیس له أبٌ ؟ قال : صدقت » . ^{( 2 )}

روزی حجّاج ، به دنبال « یحیی بن یعمر » فرستاد و به وی گفت : برایم گزارش داده اند که تو می پنداری حسن و حسین ، فرزندان و ذریّه پیامبرند و این سخن را در کتاب خدا ( قرآن ) یافته ای ، در حالی که من از

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ انعام : 84 و 85

2 ـ درالمنثور ، ج 3 ، ص 28 ، طبع بیروت ، در ذیل یاد شده از سوره انعام .

آغاز تا پایان قرآن را خواندم و این سخن را نیافتم .

« یحیی بن یعمر » گفت : آیا این آیه از سوره انعام را نخوانده ای که می فرماید « وَمِنْ ذُرِّیتِهِ داوُودَ وَسُلَیْمانَ » تا آنجا که می فرماید : « وَیَحْیی وَعِیْسی » ؟ گفت : چرا ، خوانده ام .

یحیی گفت : آیا در این سخن قرآن ، حضرت عیسی به عنوان ذرّیه ابراهیم به شمار نرفته است در حالی که برای او پدری نبود ] و از طریق مادر به ابراهیم می رسد ؟ [ حجاج پاسخ داد : سخن تو ، درست است .

از مجموع آیه یاد شده و سخنان مفسّران قرآن ، به روشنی معلوم می گردد که نه تنها شیعه بلکه تمام دانشمندان مسلمان ، امام حسن و امام حسین ( علیهما السلام ) را ذریّه و فرزندان رسول خدا می نامند .

2 ـ یکی از آیات روشن قرآن که بر صحّت گفتار یاد شده ، گواهی می دهد ، آیه مباهله در سوره « آل عمران » است . اینک نصّ آیه مباهله را همراه با سخنان مفسران می آوریم :

« فَمَنْ حاجَّکَ فِیْهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوا نَدْعُ ـ أبناءَ ناوَ أبناءَکُمْ وَنِساءَنا و نِساءَکُمْ وَأنفُسَنا وَأنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعَنةَ اللهِ عَلَی الکاذِبِیْنَ » . ^{( 1 )}

ـ هرکس با تو در مقام مجادله برمی آید ، پس از آن که به وحی خدا آگاه گشتی ، بگو : بیایید فرزندان ما و فرزندان شما ، و زنان ما و زنان شما ، و جان های ما و جان های شما را فراخوانیم ، سپس یکدیگر را نفرین نماییم و لعنت خدا را نثار دروغگویان سازیم .

مفسران می گویند : آیه یاد شده که به آیه « مباهله » معروف است ، در مقام مناظره پیامبر گرامی با سران مسیحیان نجران و پس از لجاجت وزیدن

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ آل عمران : 61

آنان ، فرو فرستاده شد و آن حضرت به فرمان خدا ، همراه با علیّ بن ابی طالب و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین ـ سلام الله علیهم ـ به منظور مباهله به راه افتادند و چون بزرگان نصاری ، رفتار پیامبر و اهل بیت آن حضرت را مشاهده نمودند ، بر جان خود بیم کردند و از رسول خدا ( صلی الله علیه وآله ) درخواست کردند تا از مباهله و نفرین آنان صرف نظر نماید و آن حضرت هم پیشنهاد آنان را پذیرفت و با بستن پیمانی ، این قضیّه خاتمه یافت .

از آنجا که دانشمندان هر دو گروه شیعه و سنّی ، بر این نکته اتفاق نظر دارند که در روز مباهله ، امیر مؤمنان و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین ( علیهم السلام ) ، همراه پیامبر گرامی بودند ، به روشنی معلوم می گردد که مقصود از « أبناءنا » ] یعنی فرزندان ما [ در سخن رسول خدا ، امام حسن و امام حسین می باشند ، و بدین سان روشن می گردد که حسن و حسین ( علیهما السلام ) در آیه یاد شده ، فرزندان پیامبر گرامی قلمداد شده اند .